การจำแนกเครื่องดนตรีจีน

การจำแนกเครื่องดนตรีจีน อาจแบ่งตามลักษณะกิริยาอาการในการบรรเลง ซึ่งอาจจะจำแนกเป็น 4 ประเภท ดังนี้
1.เครื่องดีด หมายถึง เครื่องดนตรีประเภทเครื่องสายที่ใช้ดีด เครื่องสายใช้ดีดของจีนเป็นเครื่องดนตรีที่มีการพัฒนาและเจริญมาก และมีการนำมาบรรเลงกันอย่างกว้างขวางทั้งวงดนตรีพื้นเมืองและในวงดนตรีสมัยปัจจุบัน เครื่องสายใช้ดีดอาจจะดีดด้วยเล็บของผู้บรรเลง เช่น กู่ฉิน หรือดีดด้วยเล็บเทียม หรือไม้ดีดที่ทำมาจากเขาสัตว์ กระ หรือพลาสติก เช่น กู่เจิง ผีผา

2.เครื่องสี หมายถึง เครื่องดนตรีประเภทเครื่องสายที่คันชักใช้สีเพื่อให้เกิดเสียง คันชักนั้นทำมาจากหางม้า ได้แก่ ซอจีนประเภทต่าง ๆ ซอนับเป็นเครื่องดนตรีที่มีกำเนิดหลังสุด ในบรรดาเครื่องดนตรีจีน ซอ หรือเครื่องสี ในยุคแรกนั้นเรียกว่า หูฉิน
หู เดิมหมายถึง ชนชาตินอกประเทศจีนที่อยู่ทางตะวันตกและทางเหนือ ต่อมาคำว่า หู หมายถึง สิ่งที่มาจากต่างประเทศ
ฉิน หมายถึง เครื่องดนตรี ดังนั้น หูฉิน จึงหมายถึง เครื่องดนตรีต่างประเทศ การที่เรียกซอว่า หูฉิน ก็เพราะซอเดิมเป็นเครื่องดนตรีที่นำมาจากดินแดนทางตะวันตกเฉียงเหนือของจีน
ต่อมาหูฉิน หรือซอได้พัฒนาเป็นซอจีนประเภทต่าง ๆ ของจีน เช่น เอ้อร์หู จิงหู เกาหู ป่านหู

3.เครื่องตี หมายถึง เครื่องดนตรีที่ใช้มือ หรืออุปกรณ์ต่าง ๆ ตี หรือกระทบเพื่อให้เกิดเสียง มี 2 ประเภทใหญ่ คือ
ก.เครื่องดนตรีประเภทบรรเลงดำเนินทำนอง เช่น เปียนจง (ระฆังราว) ซิ่ง (ระฆังหินโบราณ)
ข.เครื่องดนตรีประเภทบรรเลงในวงดนตรีเพื่อประกอบจังหวะ เช่น กลองประเภทต่าง ๆ กรับไม้ เครื่องตีในดนตรีจีนส่วนใหญ่จะเป็นเครื่องดนตรีที่ใช้กำกับวง หรือใช้บรรเลงประกอบในวงดนตรีจีน นอกจากนี้ยังทำหน้าที่ควบคุมการเปลี่ยนแปลง หรือเป็นการเสริมบรรยากาศ เช่น
หลัว คล้ายฆ้องหรือโหม่งของไทย ใช้สร้างบรรยากาศที่ตื่นเต้น ตื่นตาตื่นใจ สง่างามและน่าเกรงขาม
ต้ากู่ หมายถึง กลองขนาดใหญ่ ใช้ตีประกอบการแสดงงิ้ว เพื่อสร้างบรรยากาศที่ฮึกเหิม มีพลัง
มู่อวี๋ รูปร่างคล้ายปลาไม้ เดิมใช้ตีประกอบการสวดมนตร์ของพระภิกษุในพุทธศาสนานิกายมหายาน ต่อมาใช้บรรเลงเพื่อสร้างบรรยากาศที่ลึกลับ ตื่นเต้น และน่าติดตาม กลอง (กู่) และกรับ (ไพป่าน) ใช้บรรเลงจังหวะเร็ว สั้น กระชับ เพื่อประกอบการต่อสู้ของตัวละคร ทำให้บรรยากาศที่ตื่นเต้น เร้าใจ น่าติดตาม

นอกจากนี้เครื่องตียังสามารถแบ่งตามวัสดุที่นำมาประกอบเป็นเครื่องดนตรี โดยแบ่ง 3 ประเภท ดังนี้
ก.เครื่องหนัง หมายถึง เครื่องดนตรีที่ขึงตึงด้วยหนังสัตว์ เช่น กลองประเภทต่าง ๆ
ข.เครื่องโลหะ หมายถึง เครื่องดนตรีที่ทำมาจากโลหะ เช่น หลัว (ฆ้อง)
ค.เครื่องไม้ หมายถึง เครื่องดนตรีที่ทำมาไม้ เช่น กรับไม้ มู่อวี๋

4.เครื่องเป่า หมายถึง เครื่องดนตรีที่บรรเลงโดยการเป่าให้เกิดเสียง ได้แก่ ขลุ่ย ปี่ แคน ในประวัติศาสตร์ดนตรีจีนเครื่องเป่านับเป็นเครื่องดนตรีที่มีประวัติความเป็นมายาวนานกว่า 2,600 ปี เครื่องเป่าที่พบในสมัยเก่าที่สุด คือ สมัยยุคหินใหม่ จากหลักฐานพบว่า มีขลุ่ยที่ทำมาจากกระดูกสัตว์ และซวินที่ทำมาจากดินเผา ในสมัยราชวงศ์จิ้น (ค.ส.265 – 420) มีการนำสั่วน่า ซึ่งเป็นเครื่องเป่าจำพวกปี่มาจากดินแดนแถบเปอร์เซียหรืออาหรับ ตลอดระยะ 2,000 กว่าปี จีนมีการประดิษฐ์และพัฒนาเครื่องดนตรีประเภทเครื่องเป่ามาตลอด เครื่องดนตรีที่ใช้เป่า ทั้งที่มีลิ้นและไม่มีลิ้น เครื่องเป่าที่มีลิ้นช่วยในการเป่า เช่น ปี่สั่วน่า เครื่องเป่าที่ไม่มีลิ้นในการเป่า เช่น ขลุ่ย